Πρόσφατα βρήκαμε αυτό το άρθρο σε τοίχο φίλου. Συνήθως δεν διαβάζουμε ότι ανεβάζει ο φίλος αυτός διότι είναι αντιεμβολιαστής και πιστεύει πως μας ψεκάζουν, οπότε αυτά που ανεβάζει δεν είναι και ιδιαίτερα αξιόπιστα.
Αλλά το άρθρο αυτό ήταν σχετικό με ένα που γράψαμε τελευταία σχετικά με το αν τα βίαια παιχνίδια μπορούν να προκαλέσουν βίαιη συμπεριφορά στα παιδιά, και έτσι αποφασίσαμε να το δούμε σε βάθος.
Το άρθρο λέει ξεκάθαρα από τον τίτλο πως οι φορητές ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να απαγορευτούν στα παιδιά κάτω των 12. Με μια πρόχειρη ματιά, το άρθρο δείχνει «δυνατό» διότι δίνει πηγές για κάθε ένα από τους ισχυρισμούς που κάνει. Αλλά ξεκινάει με ένα σημαντικό λάθος: δεν ξεχωρίζει τις συσκευές παρόλο που μια φορητή τηλεόραση είναι πολύ διαφορετική συσκευή από μια φορητή παιχνιδομηχανή ή ένα κινητό τηλέφωνο.
Αλλά το κυρίως πρόβλημά του είναι πως επικαλείται πηγές που είναι από σαθρές μέχρι αστήριχτες εντελώς. Ας δούμε τους 10 λόγους ένα προς ένα.
- Ταχεία ανάπτυξη του εγκεφάλου
Μεταξύ 0 και 2 ετών, ο εγκέφαλος του βρέφους τριπλασιάζεται σε μέγεθος και συνεχίζει να αναπτύσσεται ταχύτατα έως τα 21 έτη (Christakis 2011). Η πρόωρη ανάπτυξη του εγκεφάλου καθορίζεται από περιβαλλοντικά ερεθίσματα ή την έλλειψή τους. Η διέγερση ενός αναπτυσσόμενου εγκεφάλου που προκαλείται από υπερβολική έκθεση στις τεχνολογίες (κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο, iPad, τηλεόραση) έχει αποδειχθεί ότι σχετίζεται με την εκτελεστική λειτουργία και το έλλειμμα προσοχής, τις γνωστικές καθυστερήσεις, την εξασθενημένη μάθηση, την αυξημένη παρορμητικότητα και τη μειωμένη ικανότητα αυτορρύθμισης, π.χ (Μικρό 2008, Pagini 2010).
Το άρθρο είναι ανειλικρινές καθώς οι πηγές που το ίδιο παραθέτει (εδώ, εδώ, εδώ) αναφέρονται σε έρευνες που έχουν γίνει σε παιδιά από 0-2 ετών μόνο για τηλεόραση. Το ότι στη παράγραφο αυτή μιλάει για «υπερβολική έκθεση στις τεχνολογίες (κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο, iPad, τηλεόραση)» δεν είναι έντιμο καθώς δεν μας δίνει πληροφορίες που να επιβεβαιπωνουν τον ισχυρισμό για τα άλλα φορητά μέσα. Η διαφορά μεταξύ τηλεόρασης και φορητών παιχνιδιών είναι τεράστια μιας και η μία δεν απαιτεί συμμετοχή ενό τα άλλα απαιτούν.
Το βίντεο του Χριστάκη που μας δίνει η συγγραφέας όμως λέει κάτι διαφορετικό. Δεν λέει πως η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών ή τηλεόρασης δημιουργεί πρόβλημα, αλλά πως τα σημερινά προγράμματα τηλεόρασης υπερδιεγείρουν το μυαλό των παιδιών με αποτέλεσμα να μην δίνουν την απαραίτητη προσοχή αργότερα. Τα προγράμματα όμως που δεν υπερδιεγείρουν το μυαλό, είναι μια χαρά, κατά τον Χριστάκη. Συνεπώς δεν είναι το πρόβλημα η τηλεόραση αλλά το περιεχόμενό της.
2. Καθυστερημένη ανάπτυξη
Η χρήση τεχνολογίας περιορίζει την κίνηση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη ανάπτυξη. Ένα στα τρία παιδιά εισέρχονται στο σχολείο με καθυστέρηση στην ανάπτυξη, επηρεάζοντας αρνητικά το αλφαβητισμό και τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα (HELP EDI Maps 2013). Η κίνηση ενισχύει την προσοχή και την ικανότητα μάθησης (Ratey 2008). Η χρήση της τεχνολογίας κάτω από την ηλικία των 12 ετών είναι επιζήμια για την ανάπτυξη και τη μάθηση των παιδιών (Rowan 2010).
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η χρήση της τεχνολογίας μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να περιορίσει την κίνηση, και πως για να αναπτυχθεί ένα παιδί είναι σημαντικό να παίζει με το σώμα. Αλλά δεν είναι μόνο η τεχνολογία που περιορίζει την κίνηση. Το ίδιο κάνουν και τα επιτραπέζια παιχνίδια. Αυτά είναι οκ; Γιατί;
Από τις δύο πηγές που δίνει το άρθρο, η μία δεν υπάρχει πλέον και η άλλη είναι άλλο ένα βίντεο που λέει πως η κίνηση είναι σημαντική και εκεί συμφωνούμε.
3. Επιδημία παχυσαρκίας
Η χρήση τηλεόρασης και τηλεοπτικών παιχνιδιών συσχετίζεται με την αύξηση της παχυσαρκίας (Tremblay 2005). Τα παιδιά στα οποία επιτρέπεται να έχουν μια συσκευή στα υπνοδωμάτια τους έχουν 30% αυξημένη συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας (Feng 2011). Ένας στους τέσσερις Καναδούς και ένα στα τρία παιδιά των ΗΠΑ είναι παχύσαρκοι (Tremblay 2011). Το 30% των παιδιών με παχυσαρκία θα αναπτύξει διαβήτη και τα παχύσαρκα άτομα θα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής, μειώνοντας σημαντικά το προσδόκιμο ζωής (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων 2010). Σε μεγάλο βαθμό λόγω της παχυσαρκίας, τα παιδιά του 21ου αιώνα μπορεί να είναι η πρώτη γενιά στην οποία πολλοί δεν θα ξεπεράσουν τους γονείς τους σε ηλικία (Andrew Prentice, BBC News 2002).
Η παχυσαρκία είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα αλλά ταυτοχρόνως είναι ένα θέμα που δεν επηρεάζεται μόνο από την τηλεόραση και τα παιχνίδια. Παχύσαρκος γίνεται κάποιος όταν καταναλώνει περισσότερες θερμίδες από όσες «καίει». Μπορεί κάποιος αν θέλει να αθλείται συνεχώς, και πάλι να είναι υπέρβαρος. Μπορεί επίσης να είναι συνέχεια καθισμένος σε ένα γραφείο, να μην αθλείται αλλά να μην είναι παχύσαρκος.
Το γεγονός πως η παχυσαρκία δημιουργεί άλλα προβλήματα υγείας καθώς μεγαλώνουμε δεν αμφισβητείται, αλλά το να το αναφέρεις σε ένα άρθρο που μιλάει για τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών είναι ένας πονηρός τρόπος να αγγίξεις το συναίσθημα του γονιού και όχι τη λογική.
Αρκεί να πούμε πως κάποιος μπορείς να έχει φορητές ηλεκτρονικές συσκευές και πάλι να μην είναι παχύσαρκος. Όλα είναι θέμα μέτρου
4. Στέρηση ύπνου
Το 60% των γονέων δεν εποπτεύουν τη χρήση της τεχνολογίας του παιδιού τους και το 75% των παιδιών έχει πρόσβαση στην τεχνολογία στα υπνοδωμάτια τους (Kaiser Foundation 2010). Το 75% των παιδιών ηλικίας 9 και 10 ετών στερούνται του ύπνου σε σημείο τέτοιο ώστε οι βαθμοί τους επηρεάζονται δυσμενώς (Boston College 2012).
Για το παραπάνω δεν ευθύνονται οι ηλεκτρονικές συσκευές αλλά οι γονείς. Αν επόπτευαν τα παιδιά τους τότε δεν θα συζητούσαμε για ηλεκτρονικές συσκευές. Το παραπάνω είναι σαν να λες πως το σφυρί είναι κακό διότι οι γονείς δεν εποπτεύουν τα παιδιά τους και αυτά το παίρνουν και προκαλούν ζημιές. Μάθε λοιπόν γονιέ στο παιδί σου πως και πότε να χειρίζεται το σφυρί ή την ηλεκτρονική συσκευή και μη ρίχνεις το φταίξιμο για τις δικές σου αδυναμίες σε άλλα πράγματα που δεν φταίνε.
5. Πνευματικές ασθένειες
Η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας ενέχεται ως αιτιώδης παράγοντας στην αύξηση των ποσοστών παιδικής κατάθλιψης, άγχους, διαταραχής προσκόλλησης, έλλειψης προσοχής, αυτισμού, διπολικής διαταραχής, ψύχωσης και προβληματικής συμπεριφοράς παιδιών (Bristol University 2010, Mentzoni 2011, Shin 2011, Liberatore 2011, Robinson 2008) . Ένας στους έξι Καναδούς έχει διάγνωση διανοητικής ασθένειας, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε επικίνδυνη ψυχοτρόπα φαρμακευτική αγωγή (Waddell 2007).
Όταν βλέπουμε μια «αιτία» που προκαλεί τόσα πολλά διαφορετικά φαινόμενα όπως «παιδική κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή προσκόλληση, έλλειψη προσοχή, αυτισμό, διπολική διαταραχή, ψύχωση και προβληματική συμπεριφορά» καταλαβαίνουμε πως κάτι δεν πάει καλά. Πέραν αυτού, είναι πλέον γνωστό πως ο αυτισμός δεν είναι προϊόν εξωγενών παραγόντων αλλά γεννετικής προδιάθεσης. Τέλος, στο σημείο αυτό βλέπουμε τις λέξεις «υπερβολική χρήση» και είναι ευνόητο πως η υπερβολή σε οτιδήποτε είναι κακό. Ακόμα και το πολύ νερό μπορεί να σκοτώσει. Από την υπερβολική χρήση όμως στη πλήρη απαγόρευση, όπως λέει ο τίτλος του άρθρου, η απόσταση είναι τεράστια.
6. Επιθετικότητα
Το βίαιο περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης μπορεί να προκαλέσει παιδική επιθετικότητα (Anderson, 2007). Τα μικρά παιδιά εκτίθενται όλο και περισσότερο στην αυξανόμενη συχνότητα σωματικής και σεξουαλικής βίας στα σημερινά μέσα ενημέρωσης. Το «Grand Theft Auto V» απεικονίζει σαφές σεξ, δολοφονία, βιασμό, βασανιστήρια και ακρωτηριασμό, όπως και πολλές ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές. Οι Η.Π.Α. χαρακτήρισαν τη βία των μέσων μαζικής ενημέρωσης ως Κίνδυνο Δημόσιας Υγείας λόγω της αιτιακής επίπτωσης στην επιθετικότητα παιδιών (Huesmann 2007). Τα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν αυξημένη χρήση δεσμών και χώρων απομόνωσης με παιδιά που εκδηλώνουν ανεξέλεγκτη επιθετικότητα.
Όπως είδαμε και στο παλαιότερο άρθρο, η σύνδεση μεταξύ βίας και ηλεκτρονικών παιχνιδιών δεν υποστηρίζεται από τα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα.
7. Ψηφιακή άνοια
Το περιεχόμενο των μέσων υψηλής ταχύτητας μπορεί να συμβάλλει στην έλλειψη προσοχής, καθώς και στη μειωμένη συγκέντρωση και μνήμη, εξαιτίας των νευρωνικών τμημάτων του εγκέφαλου στον μετωπιαίο φλοιό (Christakis 2004, Small 2008). Τα παιδιά που δεν μπορούν να δώσουν προσοχή δεν μπορούν να μάθουν.
Από αυτό το σημείο και μετά η συγγραφέας έχει αρχίσει να ξεμένει και χρησιμοποιεί έννοιες που δεν υπάρχουν και βασίζεται σε πηγές που έχει ξαναχρησιμοποιήσει για να υποστηρίξει κάτι διαφορετικό. Αυτό μάλλον συμβαίνει προκειμένου να φτάσει στο μαγικό αριθμό 10 που είναι επικοινωνιακά καλύτερος από το 6.
8. Εθισμός
Καθώς οι γονείς προσκολλώνται ολοένα και περισσότερο στην τεχνολογία, απομονώνονται από τα παιδιά τους. Ελλείψει γονικής προσκόλλησης, τα αποσπασμένα παιδιά μπορούν να συνδέονται με συσκευές, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε εθισμό (Rowan 2010). Ένα στα 11 παιδιά ηλικίας 8-18 ετών είναι εθισμένο στην τεχνολογία (Gentile 2009)
Η έννοια του εθισμού όπως τη ξέρουμε με τις ναρκωτικές ουσίες δεν υπάρχει. Τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα δεν υπάρχουν. Ούτε καν οι κοινωνικές συνέπειες του εθισμού. Γενικά η ιδέα του εθισμού αρέσει σε πολλούς αλλά δεν υποστηρίζεται, ούτε καν από τις πηγές που δίνει η συγγραφέας, οι οποίες δεν συνοδεύονται από σύνδεσμο σε αυτές. Η μία έρευνα που μας δίνει έχει πολλά προβλήματα. Αρχικά να πούμε πως είναι έρευνα με ερωτηματολόγιο μέσω email. Συνεπώς οι ερωτώμενοι, οκτάχρονα παιδιά, συμπληρώνουν ότι θέλουν και θυμούνται, τα ίδια ή οι γονείς τους. Μάλιστα σε κάποιο σημείο αναφέρει τις δουλειές του σπιτιού (chores) ως κριτήριο και ένδειξη εθισμού! Προσωπικά δεν θυμάμαι ποτέ να έκανα τις δουλειές του σπιτιού με έστω και ελάχιστη διάθεση. Επιπλέον η έρευνα δεν έχει control group για να μας δώσει μια εικόνα σχετικά με το πως συγκρίνεται το εθισμένο με το ανεπηρέαστο από τις φορητές ηλεκτρονικές συσκευές άτομο.
9. Ακτινοβολία
Τον Μάιο του 2011, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ταξινομεί τα κινητά τηλέφωνα (και άλλες ασύρματες συσκευές) ως κίνδυνο κατηγορίας 2Β (πιθανό καρκινογόνο) λόγω εκπομπής ακτινοβολίας (WHO 2011). Ο James McNamee με την Health Canada τον Οκτώβριο του 2011 εξέδωσε προειδοποιητική προειδοποίηση με την οποία δηλώνει ότι «Τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα σε μια ποικιλία παραγόντων από τους ενήλικες καθώς ο εγκέφαλός τους και το ανοσοποιητικό τους σύστημα αναπτύσσονται ακόμα, έτσι δεν μπορείς να πεις ότι ο κίνδυνος θα είναι ίσος για ένα μικρό Ως ενήλικος ως παιδί «(Globe and Mail 2011). Τον Δεκέμβριο του 2013 ο Δρ Anthony Miller από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Τορόντο συνιστά ότι με βάση νέα έρευνα, η έκθεση σε ραδιοσυχνότητες πρέπει να αναταξινομηθεί ως 2Α και όχι 2Β. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής ζήτησε την αναθεώρηση των εκπομπών ακτινοβολίας EMF από τεχνολογικές συσκευές, αναφέροντας τρεις λόγους που αφορούν τον αντίκτυπο στα παιδιά (AAP 2013).
Το πιο συνηθισμένο εργαλείο για τη τρομοκράτηση των γονιών είναι η ακτινοβολία. Βέβαια εδώ η συγγραφέας αναφέρεται αναγκαστικά μόνο στα κινητά και όχι σε άλλες φορητές ηλεκτρονικές συσκευές όπως λέει στον τίτλο.
Μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει έρευνες που να δείξουν πως τα κινητά μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα στον εγκέφαλο και έχουμε συζητήσει το θέμα παλαιότερα.
10. Μη βιώσιμο
Οι τρόποι με τους οποίους τα παιδιά εκπαιδεύονται με τεχνολογία δεν είναι πλέον βιώσιμοι (Rowan 2010). Τα παιδιά είναι το μέλλον μας, αλλά δεν υπάρχει μέλλον για τα παιδιά που χρησιμοποιούν υπερβολικά την τεχνολογία. Μια προσέγγιση με βάση την ομάδα είναι απαραίτητη και επείγουσα προκειμένου να μειωθεί η χρήση της τεχνολογίας από τα παιδιά. Ανατρέξτε στην παρακάτω παρουσίαση διαφανειών στο http://www.zonein.ca κάτω από τα «βίντεο» για να μοιραστείτε με άλλους που ανησυχούν για την υπερβολική χρήση τεχνολογίας από τα παιδιά.
Το τελευταίο σημείο του άρθρου ουσιαστικά μας δίνει link στο site της συγγραφέως όπου λέει ακριβώς τα ίδια με το άρθρο. Ο ισχυρισμός πως η εκπαίδευση των παιδιών με αυτό το σύστημα δεν είναι βιώσιμη δεν υποστηρίζεται από τίποτα.
Επίλογος
Επειδή ξέρουμε πως θα σκεφτούν κάποιοι αναγνώστες, ξεκαθαρίζουμε πως με αυτό το άρθρο δεν προσπαθούμε να πούμε πως τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιούν ανεξέλεγκτα φορητές ηλεκτρονικές συσκευές χωρίς να υπάρχουν συνέπειες. Αρθρα σαν αυτό στο οποίο αναφερθήκαμε, που ανακατεύουν αλήθειες και ψέματα, δεν βοηθούν και μάλλον προβλήματα δημιουργούν.
Προφανώς τίποτα δεν πρέπει να γίνεται σε υπερβολή και σίγουρα τα παιδιά ηλικίας από 0-2 δεν έχει νόημα να έρχονται σε επαφή με ηλεκτρονικά. Για τις μεγαλύτερες ηλικίες δείτε αυτή την έρευνα που μοιάζει να έχει στηθεί σωστά και αναφέρει πως οι περιπτώσεις «προβληματικού παιχνιδιού» είναι λίγες αλλά όχι ανύπαρκτες και πως χρειάζεται περισσότερες έρευνες για να καταλήξουμε σε συμπέρασμα.
Νομίζω πως το βάρος πέφτει σε εμάς τους γονείς. Αν είμαστε προσεκτικοί με τα παιδιά μας και αν μοιράζουμε το χρόνο τους μεταξύ ηλεκτρονικών παιχνιδιών και μη, χωρίς υπερβολές σε τίποτα, δεν θα έχουμε λόγο ανησυχίας.
Τέλος, αν πραγματικά ενδιαφέρεστε να μάθετε πως πρέπει να μεγαλώσετε το παιδί σας, ένα άρθρο στο internet δεν είναι η καλύτερη πηγή. Επικοινωνείστε με τον παιδιατρό σας ή ένα παιδοψυχολόγο. Και οι δύο έχουν εκπαιδευτεί σκληρά και για πολλά χρόνια στο αντικείμενο και η άποψή τους έχει μεγαλύτερο ειδικό βάρος από ένα τυχαιο άρθρο.
